Verdringing van werknemers komt nauwelijks voor op de Nederlandse arbeidsmarkt in 2018

Verdringing op de arbeidsmarkt kan een probleem zijn. Er is sprake van verdringing wanneer bepaalde groepen werkzoekenden minder kans krijgen op de arbeidsmarkt omdat werkgevers de voorkeur geven aan mensen met een andere opleidingsachtergrond of een lagere loonwens. Het Centraal Planbureau (CPB) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) hebben in een gezamenlijk onderzoek onderzocht of verdringing op de Nederlandse arbeidsmarkt voor komt.

Onderzoek
De planbureaus hebben tijdens het onderzoek naar verschillende soorten verdringing gekeken. Zo hebben ze onder andere gekeken naar verdringing tussen ouderen en jongeren op de arbeidsmarkt en naar verdringing tussen hoog- en laagopgeleiden. Verder werd ook gekeken naar verdringing door arbeidsmigranten, bijvoorbeeld door Poolse arbeidsmigranten. De belangrijkste conclusie van de planbureaus is dat verdringing nauwelijks voorkomt. Een belangrijke reden voor het uitblijven van verdringing ligt in de economie. De economie ontwikkeld zich in de afgelopen jaren in een positieve spiraal. Dat betekend dat er meer ruimte ontstaat op de arbeidsmarkt. Er staan meer vacatures open waardoor de kans op verdringing afneemt. Het gebrek aan aanbod op de arbeidsmarkt zorgt er voor dan de kans op verdringing helemaal verkleind wordt. Verder wordt de economie groter als een nieuwe groep zich op de arbeidsmarkt begeeft.

Opleidingsniveau
Bedrijven blijken de focus te leggen op diversiteit. Ouderen en jongeren vullen elkaar aan op de arbeidsmarkt in plaats van dat ze elkaar verdringen. Er is meer vraag naar hoogopgeleiden op de arbeidsmarkt op dit moment. Deze vraag groeit sneller dan het aantal hoogopgeleiden dat de arbeidsmarkt betreed. Daardoor worden hoogopgeleide werknemers in de praktijk niet veel ingezet op mbo of lbo functies. Daardoor treed in die vacatures geen verdringing op. Er is in de praktijk weinig kans op verdringing door hoogopgeleiden die onder hun opleidingsniveau werken. Als er sprake is van een recessie dan neemt het risico hierop wel toe.

Individuele gevallen
Volgens het onderzoeksbureau voeren arbeidsmigranten in de praktijk werkzaamheden uit die die Nederlanders niet willen doen. Alleen aan de onderkant van de arbeidsmarkt treed er verdringing op. Hierbij kun je denken aan productiewerk en schoonmaakwerk. In die functiesectoren is er wel sprake van enige verdringing door arbeidsmigranten. Door het CPB en SCP wordt benadrukt dat verdringing niet op grote schaal plaatsvind maar dat er vooral in individuele gevallen van verdringing sprake kan zijn.