Werkgevers zijn in Nederland verplicht al het mogelijke te doen om de veiligheid en gezondheid van de werknemers te beschermen. Dit is onder andere vastgelegd in het Arbeidsomstandighedenbesluit. Bij het werken onder hoge temperaturen bestaat de kans op specifieke gezondheidsklachten. Deze gezondheidsklachten kunnen leiden tot zogenoemde warmteziektes. Deze warmteziektes kunnen beperkte schade opleveren voor de gezondheid als men snel verbeteringen aanbrengt in de arbeidsomstandigheden. Als men dat niet doet kunnen warmteziektes erger worden en neemt de kans op ernstige klachten aanzienlijk toe.
Welke warmteziektes zijn er?
Er zijn verschillende soorten ziekteverschijnselen die kunnen optreden als men langdurig werkt onder hoge temperaturen. Hieronder staan een aantal voorbeelden gegenoteerd. Hierbij is verbranding door het UV-licht van de zon buiten beschouwing gelaten omdat men ook bij lage temperaturen kan verbranden als de huid onbeschermd aan direct zonlicht wordt blootgesteld. Het gaat dus bij onderstaande ziektes dus echt om ziekten die ontstaan vanwege warmte op bijvoorbeeld de werkplek.
- Warmte-uitslag is een uitslag van de huid die ontstaat door het langdurig zweten. Een warmte-uitslag is een warmteziekte die niet heel schadelijk is maar wel hinderlijk. De zweetklieren voeren het zweet af via de huid om zo de hitte kwijt te raken en verkoeling te bieden aan de huid. Als de lucht echter stil staat of het zweet verdampt nauwelijks dan kan het zweet niet wegtrekken. Het gevolg is dat het zweet de zweetklieren gaat verstoppen. Als de zweetklieren verstopt zitten zullen op den duur blaasjes gaan ontstaan. Deze zorgen voor jeuk en kunnen een bandend gevoel geven. Als men last vannjeuk krijgt zal men kunnen gaan krabben waardoor de huiduitslag verergert. De schade aan de huid wordt dan ook erger.
- Hittekrampen zijn klachten die met de spieren omder de huid te maken hebben. Als men veel zweet verliest men met het zweet ook zout. Een te kort aan zout wordt in verband gebracht met pijnlijke krampen. Deze krampen ontstaan met name in de beenspieren en buikspieren.
- Hitte-uitputting is een vorm van uitputting die het gevolg is van zware fysieke inspanning bij hoge temperaturen. Als men fysiek zware arbeid verricht onder hoge temperaturen moet het lichaam hard werken om de bloedvoorziening naar de spieren op niveau te houden. Daarnaast moeten ook de hersenen en huid van bloed worden voorzien. Het op peil houden van de bloedtoevoer wordt moeilijker als de hitte toeneemt en de fysieke arbeid wordt voortgezet of intensiever wordt. Het is mogelijk dat men onwel wordt als men abrupt stopt met fysieke arbeid onder hoge temperaturen. Dit komt omdat de bloedruk door het lichaam in die gevallen te snel omlaag gaat en bijvoorbeeld de hersenen voor korte duur te weinig bloed krijgen. Men kan dan hoofdpijn krijgen en duizeligheid ervaren. Flauwvallen is ook mogelijk. Dit levert uiteraard gevaar op voor de eigen veiligheid.
- Hitteberoerte is de gevaarlijkste vorm van hitteziektes. Als er al symptomen zijn van hitte-uitputting dan moet men meteen actie ondernemen en de werkzaamheden rustig afbouwen en verkoeling zoeken. Doet men dit niet dan kunnen de symptomen ernstiger vormen aannemen. In het ergste geval spreekt men van een hitteberoerte. De lichaamstemperatuur van de persoon is dan ontregeld. Dit houdt in dat men letterlijk oververhitting heeft. De temperatuur van het menselijk lichasm kan dan boven de 41˚C uitkomen. Dit kan beschadiging aan het zenuwstelsel tot gevolg hebben. Omdat de temperatuurstijging niet meer onder controle is van het lichaam kunnen allemaal klachten optreden. Deze klachten beginnen met de kenmerken van hitte-uitputting. De klachten worden echter steeds erger de huid wordt droog en heet omdat de warmte niet weg kan komen. Het zweten is in een eerder stadium al ontregeld. Men krijgt meer krampen die zelfs kunnen leiden tot stuiptrekkingen. Omdat de hersenen ook minder bloed krijgen verliest men het geheugen of toont men afwijkend gedrag. Uiteindelijk verliest men het bewustzijn maar dan bestaat er een aanzienlijke kans dat het lichaam meer schade heeft opgelopen dan bij een hitte-uitputting.
Waarom is deze informatie belangrijk?
Hierboven staan een aantal voorbeelden van warmteziektes in de volgorde van relatief onschuldig tot zeer ernstig. Het belangrijke van deze opsomming is dat men de symptomen leert herkennen en tijdig actie onderneemt. Bedrijven doen er verstandig aan om tijdens bijvoorbeeld een werkoverleg of een toolboxmeeting (conform de richtlijnen van het VCA) aandacht te besteden aan de gevaren van werken onder hoge temperaturen. In de zomer kunnen deze toolboxmeetings de veiligheid op de werkvloer vergroten en de gezondheid van de werknemers beschermen. Uiteraard dienen bedrijven ook aandacht te besteden aan het voorkomen van warmteziektes. Dit zijn ze ook verplicht confor artikel 6.1 van het Arbeidsomstandighedenbesluit.