De Inspectie SZW heeft sinds januari 2012 de Arbeidsinspectie vervangen. De Inspectie SZW controleert bedrijven op het gebied van het naleven van de Arbeidsomstandighedenwet die ook wel Arbowet wordt genoemd. Omdat de Arbowet valt onder de V&G wetgeving noemt men de Inspectie SZW ook wel de Overheidsinspectiedienst Veiligheid en Gezondheid. Sommige bedrijven hanteren echter ook nog de verouderde term Arbeidsinspectie.
Arbowet
Bedrijven zijn verplicht om de Arbeidsomstandighedenwet na te leven. De Arbeidsomstandighedenwet is een kaderwet waaruit het Arbobesluit en de Arboregelingen zijn voortgevloeid. Naast deze Arbobegrippen zijn er nog verschillende Arbobegrippen ontstaan. Bedrijven moeten bijvoorbeeld een Arbobeleid opstellen en zijn op basis van de Arbowet verplicht om de risico’s op de werkplek te inventariseren doormiddel van een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E).
Deze RI&E vormt een belangrijk onderdeel van het Arbobeleid van een bedrijf. In de Risico Inventarisatie en Evaluatie dienen bedrijven in een plan van aanpak te schrijven met welke maatregelen de risico’s binnen het bedrijf worden weggenomen of beheerst. Dit zijn belangrijke procedures maar de naleving is minimaal zo belangrijk. De overheid kan er echter niet op vertrouwen dat bedrijven allemaal de Arbeidsomstandighedenwetgeving in de praktijk nauwgezet opvolgen. Er is controle nodig en deze wordt geboden door de Inspectie SZW.
Maatregelen en sancties van de Inspectie SZW
Veel bedrijven zullen van goede wil zijn en hebben een gedegen V&G beleid met daarbij als onderdeel het Arbobeleid en Risico Inventarisatie en Evaluatie met een gedegen plan van aanpak waarmee de risico’s op de werkplek worden verminderd en beheerst. Er zijn echter ook bedrijven die minder aandacht besteden aan de veiligheid en gezondheid van werknemers op de werkvloer. Er kunnen door de Inspectie SZW tijdens arbeidsinspecties misstanden en overtredingen worden geconstateerd.
Als dat het geval is dan zal de Inspectie SZW maatregelen nemen waardoor bedrijven en werknemers gedwongen worden om veilig(er) te werken. Er zijn verschillende maatregelen die genomen kunnen worden door de Inspectie SZW. Onderstaande maatregelen kunnen door de Inspectie SZW worden genomen. De maatregelen zijn genoteerd van een lichte maatregel op basis van een kleine overtreding tot een zware maatregel bij een ernstige overtreding.
Mondelinge afspraak
De Inspectie SZW kan een mondelinge afspraak maken als geen sprake is van een ernstige overtreding. De inspecteur van de Inspectie SZW zal de mondelinge afspraak met een werkgever maken indien de inspecteur het vertrouwen heeft dat de werkgever de situatie zal herstellen en de veiligheid zal bevorderen. Mondelinge afspraken kunnen alleen worden gemaakt indien er kleine overtredingen plaatsvinden op basis van de Arbeidstijdenwet en Arbeidsomstandighedenwet.
Waarschuwing of eis
Een waarschuwing of eis is een steviger maatregel dan een mondelinge afspraak. Een waarschuwing wordt op schrift gezet. Ook kan de inspecteur van de Inspectie SZW een ‘eis tot naleving van de wet’ aan het bedrijf, waar de overtreding is geconstateerd, verstrekken. Daarin wordt ook een termijn gesteld waarbinnen het bedrijf de oorzaak van de overtreding dient te hebben hersteld. Als deze termijn is verlopen zal de inspecteur in een inspectie nagaan of de situatie inderdaad is verbeterd en opgelost. Als de situatie niet is opgelost zal de inspecteur een boeterapport opstellen.
Boeterapport
Als er sprake is van een ernstige overtreding zal de inspecteur een boeterapport opstellen. Een boeterapport al tevens worden opgesteld als blijkt dat er na een waarschuwing of eis niets is veranderd aan de onveilige situatie. Wanneer een inspecteur van de Inspectie SZW opnieuw een eerder geconstateerde overtreding op de werkplek aantreft zal ook direct een boeterapport worden opgesteld.
Werk stilleggen
Als een inspecteur tijdens een controle constateert dat er een ernstig gevaar op de werkplek aanwezig is voor de veiligheid of gezondheid van personen dan kan de inspecteur van de Inspectie SZW besluiten om het werk op de desbetreffende werkplek stil te leggen voor een bepaalde tijd. Wanneer er tijdens de inspectie wordt gewerkt kan tevens worden besloten om een boeterapport op te stellen.
Proces-verbaal
Als de Inspectie SZW een misdrijf constateert dat uitdrukkelijk is genoemd in de wet- regelgeving dan kan zal er een proces-verbaal worden opgemaakt. Ook wanneer er sprake is van een ernstig gevaar voor mensen op de werkplek dan kan een proces verbaal worden opgesteld en kan tevens het werk worden neergelegd. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als werknemers bijvoorbeeld werken met asbest of andere zeer gevaarlijke stoffen zonder dat men hiertoe bevoegd en uitgerust is.
Last onder dwangsom
De Inspectie SZW kan ook een dwangsom opleggen als een bedrijf de maatregelen tot verbetering niet heeft uitgevoerd.