Veiligheidshelmen behoren tegenwoordig op veel bouwplaatsen tot de verplichte uitrusting van het bouwpersoneel. Deze helmen worden van verschillende materialen vervaardigd. Een veiligheidshelm kan bijvoorbeeld worden gemaakt van een kunststof zoals PVC. Daarnaast zijn er ook nog veiligheidshelmen die gemaakt zijn van aluminium of composieten. De meeste veiligheidshelmen die in Nederland worden gedragen zijn echter van een kunststof vervaardigd.
Persoonlijk beschermingsmiddel
Een veiligheidshelm is een uitrustingsstuk waarmee de gezondheid en veiligheid van de desbetreffende persoon kan worden beschermd en bevordert. Veiligheidshelmen beschermen de drager tegen hoofdletsel. Deze helmen worden gebruikt op werkplekken en andere locaties waar mogelijk voorwerpen naar beneden kunnen vallen. De veiligheidshelm beschermd de drager tegen letsel ten gevolge van deze vallende voorwerpen. Als voorwerpen echter te groot of te zwaar zijn biedt ook een veiligheidshelm slechts een geringe bescherming aan de drager van de helm.
Een veiligheidshelm wordt ook gedragen als beschermingsmiddel tegen het stoten van het hoofd tegen harde en scherpe objecten. Mensen die in lage ruimtes werken kunnen bijvoorbeeld veel baat hebben bij een veiligheidshelm omdat men in lage ruimtes makkelijk het hoofd kan stoten. Omdat een veiligheidshelm alleen de drager persoonlijk beschermd wordt een veiligheidshelm een persoonlijk beschermingsmiddel genoemd. De benaming ‘persoonlijk beschermingsmiddel’ wordt ook wel afgekort met pbm. De weerstand van de helm tegen klappen en stoten is afhankelijk van het materiaal en de constructie van de helm.
Vormgeving van veiligheidshelmen
De vormgeving van veiligheidshelmen moet aan een aantal eisen voldoen. Tussen de buitenkant van de helm en de bovenkant van het hoofd moet een bepaalde afstand aanwezig zijn. Deze afstand is nodig om een eventuele klap op te vangen. De buitenkant of helmschaal van een veiligheidshelm zit ruim om het hoofd van de drager en wordt doormiddel van een binnenwerk met beugels op een bepaalde afstand boven het hoofd gehouden. De buitenkant van de veiligheidshelm is niet verstelbaar en is vast van vorm. Dit zorgt voor een optimale stevigheid. De hoofdomvang van mensen verschilt echter daarom zijn veiligheidshelmen meestal goed verstelbaar door een verstelbare hoofdband.
Een veiligheidshelm is aan rond van vorm en heeft geen scherpe punten of uitsteeksels. Daarnaast hebben de meeste veiligheidshelmen een aantal ribbels die als versteviging dienen van de helm. Verder hebben sommige veiligheidshelmen ontluchtingsgaatjes of verluchtingsgaatjes. Om er voor te zorgen dat een veiligheidshelm goed blijft zitten kunnen elastische riempjes worden vastgemaakt die onder de kin kunnen worden gedragen. Verder is het bij sommige veiligheidshelmen mogelijk om gehoorbescherming in de vorm van oorkleppen aan de veiligheidshelm te bevestigen.
Zichtbaarheid is een belangrijk aspect van de veiligheid op een werklocatie. Werknemers en andere mensen die op een bouwlocatie, project of in een technische omgeving werken of om een andere reden aanwezig zijn dienen meestal opvallende kleding te dragen. Om die reden worden veiligheidshelmen in de praktijk ook vaak gekleurd. De kleur van de veiligheidshelm kan daarnaast ook onderscheid maken in de functie van de drager. Zo kan bijvoorbeeld een leidinggevende op de bouw een blauwe veiligheidshelm dragen en een ondergeschikte of bezoeker op de bouw een witte of gele veiligheidshelm.
Arbowetgeving en VCA
De veiligheid van werknemers is van groot belang. Bedrijven dienen er volgens de wet alles aan te doen om een zo veilig mogelijke werkplek te realiseren voor werknemers. Daarbij wordt niet alleen gelet op de inrichting van de werkplek en de aanwezige machines, ook de uitrusting en de persoonlijke beschermingsmiddelen zijn een belangrijk aspect van de veiligheid van de werknemer. De Arbowet schrijft in bepaalde situaties voor om veiligheidshelmen te dragen. Het dragen van veiligheidsschoenen, gehoorbescherming en veiligheidshandschoenen kan eveneens verplicht worden gesteld.
Het verstrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen is echter lang niet altijd voldoende. Werknemers moeten ook weten hoe ze de beschermingsmiddelen moeten gebruiken. Daarvoor kunnen ze trainingen krijgen op de werkplek. Ook algemene trainingen met betrekking tot de veiligheid zoals basis VCA of VCA voor leidinggevenden kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het vergroten van het verantwoordelijkheidsgevoel van de werknemer of leidinggevende op de werkplek. Om die redenen wordt een VCA certificaat bij veel bedrijven of projectlocaties verplicht gesteld.
Waar worden veiligheidshelmen gedragen?
Veiligheidshelmen worden op verschillende locaties en bij verschillende bedrijven gedragen. Over het algemeen worden deze helmen gedragen in een technische omgeving. Hierbij kan gedacht worden aan de bouw. Op de bouw worden veiligheidshelmen ook wel bouwhelmen genoemd. Ook bij sluizen en havendokken kunnen bouwhelmen tot de vaste persoonlijke beschermingsmiddelen behoren van aanwezigen. Offshore worden op boorplatforms, booreilanden en zeeschepen ook vaak veiligheidshelmen gedragen. Verder worden deze helmen ook wel in de bosbouw gedragen en in bepaalde fabrieken.