Metalen delen van een constructie kunnen op verschillende manieren aan elkaar worden bevestigd. Een voorbeeld van een uitneembare bevestigingsmethode is een bevestiging die doormiddel van schroeven of bouten tot stand wordt gebracht. Schroeven en bouten kunnen worden losgedraaid. Voorbeelden van een niet-uitneembare verbindingen zijn luimverbindingen of verbindingen die doormiddel van lassen tot stand wordt gebracht. Een andere methode om metalen delen van een werkstuk aan elkaar te verbinden is klinken. Klinken is een bevestigingsmethode en wordt ook wel klinkwerk genoemd. Bij deze bevestigingsmethode wordt gebruik gemaakt van speciale nagels de zogenoemde klinknagels. Klinken wordt over het algemeen toegepast bij het verbinden van lapnaad, een enkele stripverbinding en een dubbele stripverbinding. Tegenwoordig wordt klinken bijna niet meer toegepast. Hieronder is informatie weergegeven over deze bevestigingstechniek.
Wat zijn klinknagels?
Klinknagels zijn bevestigingsmiddelen. Deze bevestigingsmiddelen hebben de vorm van een metalen pen. Deze pen heeft een uiteinde wat verdikt is. Deze verdikking wordt ook wel de zetkop genoemd. Er zijn verschillende varianten van zetkoppen. Zo zijn er klinknagels met een ronde of bolle kop, daarnaast zijn er ook klinknagels met een verzonken zetkop. Op de klinknagel wordt ook een kop geklonken. Deze kop wordt ook wel de sluitkop genoemd en zorgt er mede voor dat de klinknagel goed vast blijft zitten. De sluitkop kan zowel een bolle als platte vorm hebben. Klinknagels zijn over het algemeen gemaakt van zacht staal. Daarnaast worden er ook wel klinknagels gebruikt die van koper, aluminium of messing zijn vervaardigd.
Waar wordt klinken toegepast?
Kinken werd vroeger veel toegepast in de werktuigbouwkunde. Met name in de scheepsbouw werden delen van de casco’s van schepen aan elkaar geklonken. De luiken van schepen werden en worden doormiddel van luikenboutjes vastgemaakt, deze luikenboutjes zijn in feite ook klinknagels. Ook in de bouw van grote staalconstructies zoals metalen bruggen werden klinknagels gebruikt. Een bekend voorbeeld van een constructie die vrijwel volledig is geklonken is de Eiffeltoren in Parijs. Ook vuurtorens die van metaal zijn gemaakt kunnen geheel of gedeeltelijk geklonken zijn. Daarnaast werden ook klinknagels gebruikt in de machinebouw en de bouw van stoomlocomotieven.
Hoe wordt klinken uitgevoerd?
De diameter van de klinknagels kan verschillen. Klinknagels met een kleine diameter tot 8 millimeter worden meestal zonder voorverwarming geklonken. Klinknagels met een grotere diameter dan 8 millimeter worden over het algemeen eerst voorverwarmd. Daarna worden deze voorverwarmde klinknagels warm geklonken. Kinken gebeurd in de volgende volgorde:
- De klinknagel wordt indien nodig verhit totdat deze roodgloeiend is. Men kan in plaats van een klinknagel ook een bout gebruiken met aangevormde klinkkop.
- Vervolgens wordt de verhitte klinknagel in een gat gestoken. Dit gat wordt ook wel het klinkgat genoemd en is gemaakt in de twee delen die met elkaar verbonden moeten worden. de klinknagelsteel wordt door beide delen heen gestoken en moet vervolgens aan de achterzijde iets uitsteken. Dit houdt in dat de klinknagelsteel iets langer dient te zijn dan de gezamenlijke dikte van de delen die aan elkaar bevestigd moeten worden. De klinknagel wordt tegengehouden door een zetkop. Deze zetkop wordt in het Engels ook wel een dolly genoemd.
- Het uiteinde van de klinknagelsteel wordt vervolgens plat geslagen met een hamer. Hierdoor ontstaat de sluitkop. De geklonken sluitkop kan in een bepaalde vorm worden gebracht. Hiervoor wordt de sluitkop nabewerkt met een zogenoemde snapper. De snapper is een staaf waarin de gewenste vorm van de sluitkop is uitgedraaid. Hierdoor kan een mooie gladde sluitkop worden gemaakt. Tegenwoordig gebruikt met voor het klinken een hamer die pneumatisch is aangedreven. Vroeger deed men klinken met de hand.
- Nadat de klinknagel in positie is gebracht zal het staal krimpen door het afkoelen van de klinknagel. Hierdoor ontstaat er spanning in de klinknagel. Deze spanning zorgt er voor dat er een stevige verbinding ontstaat. Klinknagels kunnen alleen doormiddel van een destructieve methode worden verwijdert.
Klinken tegenwoordig
Tegenwoordig wordt veel minder gebruik gemaakt van klinken als bevestigingstechniek. Men past steeds vaker een lasverbinding toe aan boord van schepen. Ook in de bouw van machines en werktuigen heeft het lassen het klinken verdrongen. Hierdoor beheersen nog maar weinig mensen het klinken. In de reparatie van oude schepen en oude constructies past men het klinken soms nog wel toe als reparatie. Deze werkzaamheden worden meestal door restaurateurs gedaan die de oude ambacht van het klinken nog beheersen.