Capillariteit of een capillaire werking is een natuurkundig verschijnsel. De capillaire werking ontstaat bijvoorbeeld wanneer men een dun waterbuisje bovenop een wateroppervlak plaatst en het water in het kleine buisje hoger stijgt dan het vloeistofniveau er omheen. Er bestaand een verband tussen de doorsnede van de buisjes en de snelheid waarmee het water omhoog stijgt. Naar mate de buisjes fijner worden zal het water ook hoger stijgen. De kleine buisjes die gebruikt worden om de capillaire werking aan te tonen worden ook wel capillairen genoemd.
Capillaire kracht
De capillaire werking gebeurd met een bepaalde kracht. Dit is de kracht waardoor het water of andere vloeistof door de buisjes omhoog wordt gezogen. Deze kracht wordt ook wel capillaire kracht genoemd. Deze kracht houdt eveneens verband met de omvang van de buisjes of capillairen. Hoe kleiner de diameters van buisjes zijn hoe geringer de capillaire kracht is. Ondanks dat stijgt het water in buisjes met een kleinere diameter wel hoger dan buisjes met een grotere diameter. Dit heeft te maken met de massa of het volume van het water dat omhoog getrokken wordt door de capillaire kracht. Deze massa neemt namelijk kwadratisch af op basis van de grote van de diameter.
Toepassing van capillaire werking
Veel natuurkundige verschijnselen worden in de techniek toegepast. Ook de capillaire werking of capillaire kracht is daar een voorbeeld van. Een voorbeeld hiervan is de toepassing van soldeerfittingen zoals een sok of een T-stuk van messing. Op deze soldeerfittingen staan vaak de letters cap aangeven. Dit staat voor sok capillair of capillaire werking.
Soldeerfitting Capillair
Een voorbeeld van een capillaire werking treft men aan in de installatietechniek bij het solderen van soldeerfittingen. Dit wordt ook wel hardsolderen genoemd. Als men de soldeerfitting met een brander verhit wordt het vloeibaar gemaakte soldeertin als het ware opgezogen tussen de nauwe spleet tussen de sok en de koperen buis. De ruimte tussen de soldeerfitting en de buis wordt daardoor compleet opgevuld met soldeertin mits er natuurlijk voldoende soldeertin wordt toegevoegd. Uiteindelijk moet er een klein druppel blijven hangen onderaan de soldeerfitting. Dan is de soldeerfitting volledig opgevuld met soldeertin.