Asbest is een materiaal dat bestaat uit mineralen die zijn samengesteld uit zeer veel kleine vezeltjes. Deze vezels zijn zo klein dat ze alleen onder een microscoop kunnen worden bekeken. Asbest is een delfstof die wordt gewonnen in verschillende landen over de hele wereld. Het materiaal wordt met name veel in Rusland, Zuid-Amerika en Canada gewonnen. Er bestaan verschillende soorten asbestvezels. De twee hoofdgroepen zijn spiraalvormige vezels en rechte vezels. Onder deze twee hoofdgroepen vallen verschillende soorten asbestvezels.
Waar wordt asbest voor gebruik?
Asbest wordt al heel lang voor verschillende toepassingen gebruikt. Dit gebeurd al sinds de tijd dat de Romeinen heer en meester in Europa waren. Asbest werd onder andere gebruikt in kleding en stoffen die tegen vuur bestand moesten zijn. In de Eerste Wereldoorlog werd asbest gebruikt in de vorm van vezels in de filters van gasmaskers die door soldaten werden gedragen.
Asbest in de bouw
In de bouw werd asbest ook veelvuldig gebruikt vanwege de unieke eigenschappen van het materiaal. Asbest is namelijk sterk en slijtvast. Daarnaast isoleert het materiaal en is het goedkoop. In Nederland werd asbest in de bouw toegepast tot in de jaren tachtig. De toepassing van asbest gebeurde in de bouw op verschillende manieren. De belangrijkste toepassingen zijn in de vorm van asbestcement en spuitasbest.
Asbestcement
Asbestcement is een materiaal dat op verschillende manieren in de bouw van woningen en utiliteit werd toegepast. Een bekend voorbeeld van asbestcement zijn de asbest golfplaten die op daken van loodsen en schuren werden geplaatst. Ook werd dit materiaal toegepast in dakleien en schoorsteenpijpen. Daarnaast werd asbestcement ook toegepast in rioolbuizen. De asbestvezels van deze materialen zijn niet schadelijk omdat ze stevige aan elkaar gebonden zijn. Zolang het materiaal niet wordt beschadigd komen de asbestdeeltjes niet vrij. Wanneer het materiaal echter wordt bewerkt kunnen de asbestdeeltjes alsnog vrij komen. Daarom is het niet verstandig om asbest te bewerken. Ook het verwijderen van asbest wordt ontraden. Dit mag alleen worden gedaan door gespecialiseerde bedrijven.
Spuitasbest
Naast asbestcement werd spuitasbest in Nederland ook toegepast op de bouw. Dit gebeurde tot 1978 in Nederlandse woningen, utiliteit en schepen. Spuitasbest werd in deze objecten toegepast vanwege de isolerende en brandwerende eigenschappen. In tegenstelling tot asbestcement is spuitasbest zeer kwetsbaar. Als spuitasbest wordt beschadigd of onvoorzichtig wordt verwijdert kunnen zeer veel asbestdeeltjes in de lucht komen. Deze asbestvezelverspreiding brengt grote risico’s met zich mee.
Overige toepassingsgebieden van asbest
Asbest werd niet alleen toegepast in de bouw. Er zijn zeer veel gebieden waarin asbest werd gebruikt. hierbij kan onder andere gedacht worden aan remmen. Oude auto’s en vrachtwagens kunnen nog remmen bevatten die zijn vervaardigd uit asbest. Daarnaast werd asbest ook wel gebruikt voor remmen in liften. Tegenwoordig worden deze remmen vervangen door zeer sterke materialen zoals aramide. Deze hebben een hoge treksterkte en zijn bestand tegen hoge temperaturen. Daarnaast werd asbestkoord toegepast voor de afdichting van stookketels en kachels. Sommige oude vinylvloeren die tot 1980 werden aangelegd bevatten een asbestviltlaag. Asbestcementfabrieken produceren afval. Dit afval werd in het verleden ook wel gebruikt voor het verharden van buitenwegen. Ook als erfverharding werden asbestcementresten regelmatig gebruikt.
Asbest toepassing tegenwoordig
Asbest is in Nederland op verschillende plaatsen aanwezig. Tot op de dag van vandaag zijn er gebouwen waarin asbest is verwerkt. Over het algemeen is dat niet schadelijk tenzij het asbest bewerkt wordt of beschadigd raakt. Dit moet worden voorkomen. Soms komt asbest in de buitenlucht doordat er incidenten ontstaan zoals grote branden in woningen en utiliteit. Ook bij het slopen van gebouwen kan asbest vrij komen.
In Nederland zijn er strenge regels met betrekking tot asbest. De Nederlandse asbestregelgeving verbied bijvoorbeeld het bewerken en verwerken van asbest. Ook het op voorraad houden van asbest en producten die asbest bevatten is verboden. In het Bouwbesluit 2012 is in artikel 7.19 informatie weergegeven over asbest. Dit artikel gaat over de concentratie van asbestvezels in gebouwen die voor personen toegankelijk zijn. Hierbij wordt ook gerefereerd naar de NEN 2991. Het Asbestverwijderingsbesluit 2005 geeft regels weer met betrekking tot het verwijderen van asbest uit bestaande gebouwen en objecten.
Het verwerken van asbest is verboden omdat het materiaal zeer schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Met name de kleine asbestdeeltjes kunnen schade aan de luchtwegen van mensen veroorzaken. Het materiaal kan longkanker bevorderen. In Nederland is asbest nog in verschillende gebouwen aanwezig. Ook asbest platen zijn vaak nog te vinden op daken van schuren en bijgebouwen.
Asbestsanering
Het verwijderen van asbest mag niet door iedereen gedaan worden. Asbest verwijderen wordt ook wel asbestsanering of asbest saneren genoemd. Alleen speciale bedrijven mogen asbest verwijderen. Het gaat hierbij om gecertificeerde bedrijven. de reden waarom dit werk alleen door gecertificeerde bedrijven mag worden uitgevoerd heeft te maken met de gezondheidsrisico’s. Ondeskundige asbestverwijdering zorgt er voor dat er asbestdeeltjes ingeademd kunnen worden. Het inademen van deze deeltjes kan de luchtwegen van mensen ernstig schade toebrengen.