De procesindustrie is een industrie waarin verschillende processen worden uitgevoerd. Kenmerkend voor de procesindustrie is de industriële omgeving waarin de werknemers werken. De functies in de procesindustrie zijn divers. Binnen de procesindustrie zijn productiekrachten werkzaam maar ook operators en technici. Al deze mensen voeren taken uit ter bevordering van het proces. Een hoogwaardig productieproces met een goed rendement en kwalitatief uitstekende producten staan hierbij centraal. De procesindustrie is een unieke werkomgeving. Deze werkomgeving laat zich moeilijk vergelijken met andere werkomgevingen. Daarom zijn er weinig reguliere opleidingen die geschikt zijn voor werknemers in de procesindustrie. Voor de procesindustrie zijn daarom speciale aanvullende opleidingen ontwikkelt. Een bekend voorbeeld van deze opleidingen zijn de VAPRO opleidingen. De VAPRO opleidingen zijn er in verschillende niveaus. Het laagste niveau is de VAPRO basisoperator opleiding. Deze opleiding is op mbo niveau 1. Een niveau hoger is de VAPRO A opleiding, die op mbo niveau 2 is. Nog weer hoger is VAPRO B op mbo 3 niveau. Dan volgt de VAPRO C op mbo niveau 4. Tot slot is er de VAPRO D. Deze opleiding is op HBO niveau, op Bachelor niveau zoals dat tegenwoordig internationaal wordt genoemd.
Lesstof van VAPRO D
VAPRO D wordt een duale opleiding genoemd omdat deze opleiding werken en leren combineert. Hierdoor leren de deelnemers aan de opleiding meteen de theorie in de praktijk toe te passen. Dit gebeurd onder andere doormiddel van praktijkopdrachten en praktijkstudies. De opleiding VAPRO D duurt over het algemeen twee jaar. Het is echter mogelijk om door te leren tot Bachelor of Engineering hieraan is de titel Ingenieur Chemische Technologie verbonden. De totale opleiding duurt dan ongeveer vier jaar.
De lesstof op de VAPRO D opleiding is op HBO niveau dit in tegenstelling tot de andere VAPRO opleidingen die op mbo niveau zijn. Door dit HBO niveau zijn er wel toelatingseisen van toepassing voordat men met de opleiding VAPRO D mag starten. Iemand moet in bezit zijn een VAPRO C of een afgeronde MBO opleiding Procestechnologie. Ook mensen met een opleiding MBO Algemene Operationele Techniek kunnen zich inschrijven voor VAPRO D. Mocht iemand niet in bezit zijn van deze opleidingen maar wel een gelijkwaardige opleiding en relevante werkomgeving hebben dan kan hij of zij ook in aanmerking komen voor VAPRO D. Dit wordt dan afzonderlijk bekeken.
De inhoud van de VAPRO D opleiding is gericht op een aantal onderwerpen. Het onderwerp procestechniek komt aan bod omdat de processen in een productiebedrijf grotendeels om techniek draaien. Daarnaast komt procesbeheersing aan de orde. Deelnemers leren in dit onderdeel van de opleiding hoe ze processen kunnen beheersen, controleren en aansturen. Vervolgens komen ook managementvakken aan de orde zoals bedrijfsmanagement. Een bedrijf in de procesindustrie moet worden aangestuurd hiervoor zijn verschillende management modellen nodig. Medewerkers met VAPRO D moeten over het algemeen in de praktijk mensen aansturen. Daarvoor zijn vaardigheden nodig die onder andere in deze opleiding worden aangeleerd.
Milieuaspecten vormen ook een belangrijk onderdeel van moderne bedrijfsvoering in de procesindustrie. Daarom wordt ook aan dit onderwerp aandacht besteed in de opleiding VAPRO D. Omdat binnen de procesindustrie veel chemische processen plaatsvinden is kennis van scheikunde van belang. Daarom komt ook dit vakgebied aan bod in de opleiding evenals natuurkunde en wiskunde.
Wat kun je met een VAPRO D opleiding?
Na het behalen van een VAPRO D opleiding heeft de afgestudeerde een brede kennis van procestechnologie. Hij of zij weet welke processen er kunnen plaatsvinden in de procesindustrie. Daarnaast heeft de VAPRO D-er ook geleerd hoe deze processen beheerst kunnen worden. Door het onderdeel bedrijfsmanagement van de VAPRO D opleiding heeft de afgestudeerde ook ervaring in het managen en aansturen van bedrijfsprocessen. Deze complete mix van kennis en ervaring zorgt er voor dat werknemers met VAPRO D breed ingezet kunnen worden in een bedrijf in de procesindustrie.
Over het algemeen ziet men VAPRO D medewerkers in een leidinggevende of aansturende functie. Hierbij kan gedacht worden aan wachtchefs en aan leidinggevenden die projecten coördineren. Ook in diverse staffuncties zijn mensen met een VAPRO D opleidingsachtergrond werkzaam. Dit kunnen bijvoorbeeld mensen zijn op een kwaliteitsafdeling. Ook in commerciële functies kunnen mensen met een VAPRO D opleiding worden ingezet. Dan wordt deze opleiding over het algemeen wel aangevuld met commerciële opleidingen.
VAPRO D, Lean manufacturing en Six Sigma
VAPRO D vormt een belangrijke basis voor mensen die in een leidinggevende of aansturende functie werken in de procesindustrie. Deze mensen moeten goed inspelen op de ontwikkelingen die plaatsvinden in deze dynamische omgeving. Binnen de procesindustrie vinden namelijk verschillende ontwikkelingen plaats. Dit is niet alleen de laatste jaren het geval. Al sinds de industriële revolutie aan het begin van de twintigste eeuw hebben nieuwe technologieën en ontwikkelingen er voor gezorgd dat er veranderingen hebben plaatsgevonden in de industrie. Deze veranderingen bestaan onder andere uit de invoering van de transportband. Daarnaast zijn er ook verschillende nieuwe machines ontwikkelt waardoor het werk sneller en nauwkeuriger kan worden verricht.
Productieprocessen worden moderner en sneller. Dit vereist ook een andere werkwijze en denkwijze van het personeel. Daarom worden in de procesindustrie verschillende managementmodellen ingevoerd. Deze managementmodellen zijn meestal gebaseerd op oudere managementmodellen. Een voorbeeld hiervan is Lean manufacturing. Deze moderne benadering van de bedrijfsbeheersingsprocessen is gebaseerd op scientific management. Het scientific management is bij diverse bedrijven ingevoerd aan het begin van de twintigste eeuw. Deze methode is gericht op het wetenschappelijk benaderen van werkprocessen in een bedrijf.
Lean manufacturing gaat verder dan scientific management. De theorie van Lean manufacturing is gericht op het reduceren van verspilling tijdens het productieproces. Managers zullen de werkvloer goed moeten aansturen en zullen daarbij een belangrijk bijdrage moeten leveren aan het verbeteren en optimaliseren van het proces. Een belangrijke theoretische basis hiervoor wordt geleverd door VAPRO D. Deze kennis en ervaring kan echter worden verrijkt door het volgen van een opleiding Lean manufacturing of Lean management. Hierdoor leren managers hoe ze verspilling in een bedrijf kunnen tegen gaan en daarnaast productieprocessen kunnen optimaliseren. De wens van de klant staat hierbij centraal. Het bedrijfsproces moet er op gericht zijn die kwaliteit te leveren die de klanten verlangen. Daarnaast moet rekening worden gehouden met levertijden. Het reduceren van de voorraden door just in time productiemanagement zorgt ook voor een belangrijke kostenbesparing.
Ondanks de vele inspanningen en hoogwaardige technieken die een bedrijf gebruikt kan het voorkomen dat er problemen ontstaan in de productie. Levertijden kunnen niet worden gehaald of machines kunnen regelmatig storingen hebben. De managers van bedrijven in de procesindustrie dienen daar goed op te anticiperen. Hiervoor zijn ook verschillende theorieën ontwikkelt. Een bekend programma dat gericht is op het vergroten van de kwaliteit en het optimaliseren van werkprocessen is de Six Sigma methode. Deze methode leert managers hoe ze effectief problemen kunnen oplossen door gebruik te maken van projectteams. Binnen een projectteam zijn verschillende medewerkers aanwezig die allemaal een bepaald vakgebied hebben of expertise. Six Sigma heeft verschillende niveaus. De opleidingen van Six Sigma verschillen ook. Het niveau van Six Sigma opleidingen wordt aangegeven in een bepaalde kleur band. Zo zijn er de yellow belt, de green belt en de black belt. Daarnaast zijn er ook nog andere kleuren banden.
Een manager in de procesindustrie kan zijn meerwaarde voor het bedrijf vergroten wanneer hij of zij een VAPRO D opleiding heeft gevolgd aangevuld met een Lean managementopleiding en een Six Sigma opleiding. Deze drie opleidingen vormen een ideale mix voor een moderne manager in de procesindustrie.