Wat zijn PFAS?

PFAS is een afkorting die staat voor poly- en perfluoralkylstoffen, een verzamelnaam voor kunstmatig geproduceerde stoffen. Er zijn verschillende stoffen die onder de PFAS vallen. Zo wordt perfluoro octanoic acid oftewel perfluoroctaanzuur (PFOA) gerekend, maar ook perfluoroctaansulfonaat (PFOS) en HFPO-DA (GenX). Er wordt op dit moment veel onderzoek gedaan naar de schadelijke effecten van PFAS. Deze kunststoffen werden en worden veel gebruikt in verschillende artikelen. Daarbij kun je denken aan kleding, kookgerei, cosmetica, pannen, blusschuim en verf. Dit zijn slechts een paar voorbeelden van toepassingen van PFAS.

Het grote probleem van PFAS is dat deze stoffen niet kunnen worden afgebroken door het milieu. Dat zorgt er voor dat PFAS in het milieu aanwezig blijven ook wanneer het oorspronkelijke artikel niet meer in gebruik wordt genomen. Doormiddel van emissies of calamiteiten zoals grote branden kunnen nog meer PFAS in de natuur en atmosfeer terecht komen. Daar kunnen ze de bodem vervuilen en in het oppervlaktewater terecht komen. Ook kunnen PFAS op de bodem van oppervlakte water belanden en later tijdens baggerwerkzaamheden weer naar boven worden gehaald.

PFAS is een omvangrijke groep van verschillende kunststoffen en chemische stoffen die op de lijst met (potentieel) zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) zijn vermeld. Hoewel er nog nauwkeurig onderzoek wordt gedaan naar deze stoffen is al wel duidelijk geworden dat de stoffen persistent, mobiel en in meer en mindere mate schadelijk zijn voor de gezondheid van mensen en dieren. Mensen en dieren kunnen op verschillende manieren in aanraking komen aan PFAS. Dat kan bijvoorbeeld door voedsel en drinken. Ook via het milieu en de atmosfeer kunnen mensen en dieren deze stoffen binnen krijgen. Verder worden mensen door verschillende consumentenproducten blootgesteld aan PFAS. Het gebruik van een aantal PFAS-verbindingen is inmiddels verboden door internationale verdragen (bijvoorbeeld het Verdrag van Stockholm) en Europese regelgeving.