Wat is economische levensduur?

Economische levensduur wordt ook wel economische gebruiksduur genoemd en is de maximale periode waarbinnen een productiemiddel vanuit economisch opzicht verantwoord kan worden gebruikt of ingezet. Als men de economische levensduur van een machine of een ander productiemiddel vanuit bedrijfskundig oogpunt beoordeeld dan kijkt men vooral of het productiemiddel nog wel een verantwoord rendement oplevert.

Rendement en economische levensduur
Levert een machine wel meer op dan de investeringen die in de machine worden gedaan? Kan men met een goedkopere machine meer produceren tegen lagere kosten? Kost het onderhoud aan de machine meer dan de opbrengst die met de machine wordt gerealiseerd? Dit zijn allemaal vragen die een organisatie kan stellen als men de economische levensduur van een machine wil beoordelen.

Een bedrijf beoordeeld het rendement van de machine. Dat gaat vaak gepaard met een kosten-baten analyse. De baten zijn de opbrengsten van de machine. Soms kost een machine veel geld ten opzichte van deze opbrengsten. Dit kan te maken hebben met een toename in de onderhoudskosten voor de machine. Naarmate een machine ouder wordt neemt het onderhoud aan de machine toe. Ook kunnen machines technologisch verouderd zijn waardoor er nieuwe machines zijn die sneller en kwalitatief beter kunnen produceren. Dan is een machine technisch verouderd en kan men zich afvragen of de economische levensduur van de machine niet verstreken is. Als een bedrijf lean manufacturing en lean management hoog op de agenda heeft staan dan kan men zeggen dat een machine waarvan de economische levensduur is verstreken ook niet meer lean kan produceren. De kosten van de machine zijn hoger dan de opbrengsten en/ of de machine produceert meer afval dan nodig is. Ook kan een economisch niet rendabele machine ook veel geld kosten in de vorm van tijd omdat de machine bijvoorbeeld regelmatig opnieuw moet worden ingesteld.

Als men de kosten van een machine beoordeeld dan vergelijkt men de actuele kosten van de machine vaak met de kosten die ingecalculeerd zijn. Men heeft het dan over het oplopen van zogenaamde complementaire kosten. Deze kosten kunnen toenemen vanwege slijtage in de machine of omdat een machine meer olie verbruikt. Boekhoudkundig komt de economische levensduur van een machine ook in beeld door de afschrijving van de investering in het productiemiddel.

Economische levensduur en technische levensduur
Vaak schrijft men kostbare machines af in een periode van 10 jaar. Het is goed mogelijk dat een machine na het verstrijken van de economische levensduur nog wel gebruikt kan worden. Het komt regelmatig voor dat machines waarvan de economische levensduur is verstreken worden doorverkocht aan bedrijven waar de eisen minder hoog liggen op economisch gebied. Ook worden machines die in het Westen als verouderd worden beschouwd vaak verkocht naar Tweede Wereldlanden of Derde Wereldlanden. Men kan verouderde machines in de praktijk vaak ook voorzien van een nieuwe besturing of nieuwe componenten waardoor de machine toch weer goed gebruikt kan worden. Men heeft het dan over het retrofitten van een machine of een refit. Pas wanneer een machine of ander productiemiddel echt onherstelbaar stuk is zal men zeggen dat de technische levensduur verstreken is.